Tiểu Luận: Nét Văn Hóa Chợ Tình Tây Bắc

Chia sẻ đề tài Tiểu Luận: Nét Văn Hóa Chợ Tình Tây Bắc cho các bạn đang chuẩn bị làm bài tiểu luận cùng nhau tham khảo nhé. Tiểu luận môn học là một trong những yêu cầu bắt buộc của các trường đại học, và Cao Học. Đối với sinh viên hay học viên tất cả các khóa học đều bắt buộc phải làm một bài tiểu luận, với đề tài bắt buộc hoặc là một đề tài cụ thể nào đó ví dư như đề tài: Tiểu Luận: Nét Văn Hóa Chợ Tình Tây Bắc các bạn cùng tham khảo đề tài tiểu luận dưới đây nhé. 

2.1. Lịch sử ra đời và phát triển của Chợ tình vùng Tây Bắc

Chợ tình là một nét văn hóa đặc sắc của đồng bào một số dân tộc thiểu số vùng núi Tây Bắc. Không ai biết chính xác Chợ tình bắt đầu từ bao giờ nhưng theo như lời của người dân địa phương thì tương truyền Chợ tình đã có từ mấy trăm năm trước, được truyền từ đời này sang đời khác tới ngày nay.

Chợ tình trước đây chủ yếu là nơi hẹn hò, tìm hiểu của các đôi trai gái, là nơi mọi người gặp gỡ nhau, giao lưu, hát hò… sau những ngày lao động vất vả. Ngày nay, ngoài mục đích ấy, Chợ tình còn được tổ chức với rất nhiều mục đích khác nữa như buôn bán, phục vụ phát triển du lịch…

“Chợ tình” là nơi hội tụ rất nhiều những nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc thiểu số. Đêm hôm trước nam thanh nữ tú ở các làng xã vùng xa đến trước buổi chợ để cùng qua đêm gặp gỡ, giao lưu tình cảm (thường là chơi trò kéo co, thổi khèn lá, hát giao duyên…) theo phong tục truyền thống của dân tộc mình. Sau đêm đi chơi chợ phiên, nhiều đôi trai gái đã trở nên thân thiết và hẹn gặp lại trong phiên chợ sau. Mùa xuân sau, trong số đó có không ít đôi đã trở thành bạn đời trăm năm. Có lẽ vì thế mà người dân gọi những phiên chợ đó là “Chợ tình”. Đã gọi là chợ thì phải có mua và bán nhưng đặc biệt ở đây không có người mua cũng không ai bán cái “tình”. Vậy tại sao những người yêu nhau lại lấy chợ làm nơi hò hẹn? Điều này hoàn toàn có thể giải thích được bởi vì chợ là đầu mối, là điểm nút của hầu hết những sinh hoạt văn hóa của đồng bào vùng cao. Bởi vậy, có thể hiểu, Chợ tình là nơi hò hẹn, trao gửi tình cảm, có những cử chỉ yêu đương diễn ra ở chợ theo phong tục, tập quán tùy từng địa phương, không quá lố bịch cũng không quá giới hạn, không mất mĩ quan cũng không vi phạm lễ nghi hay phong tục truyền thống. Đây có lẽ là lí do mà “Chợ tình” được mọi người đón nhận và gìn giữ cho tới ngày nay.

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM ĐẾN DỊCH VỤ:

===>>>  Viết Thuê Tiểu Luận Giữa Kỳ

2.2. Một số Chợ tình đặc sắc ở Tây Bắc Tiểu Luận: Nét Văn Hóa Chợ Tình Tây Bắc 

Tây Bắc là vùng có rất nhiều dân tộc thiểu số sinh sống vì vậy ở mỗi nơi Chợ tình lại được tổ chức một cách khác nhau, vào những thời điểm khác nhau với những nét đặc sắc riêng. Có nơi Chợ tình được tổ chức hàng tuần nhưng cũng có nơi một năm mới được tổ chức một lần. Trong quá trình nghiên cứu và tìm hiểu về văn hóa Chợ tình ở vùng Tây Bắc, có thể nêu lên một số Chợ tình nổi tiếng và đặc sắc sau:

2.2.1 Chợ tình Sa Pa

2.2.1.1. Khái quát

Sa Pa vốn từ lâu đã là một địa chỉ du lịch nổi tiếng trong nước và quốc tế, là vùng đất Tây Bắc Tổ quốc, dựa sườn Đông dãy Hoàng Liên hùng vĩ, nơi có nền văn hóa, lịch sử lâu đời và là điểm hội tụ của 6 dân tộc anh em: Mông, Dao, Kinh, Tày, Dáy, Xa Phó. Sa Pa có nhiều nét truyền thống văn hóa đậm đà bản sắc, phong phú về nội dung, độc đáo về phong cách thể hiện, một trong số đó có “Chợ tình”.

Chợ tình Sa Pa là một nét văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc Mông, Dao ở vùng cao Lào Cai nói riêng và vùng Tây Bắc nước ta nói chung từ xa xưa. Tên gọi của chợ – giống như rất nhiều nơi – được lấy theo tên của nơi diễn ra chợ.

2.2.1.2. Đặc điểm Tiểu Luận: Nét Văn Hóa Chợ Tình Tây Bắc.

Trước khi Sa Pa được người Pháp biết đến và khai phá, có lẽ Chợ tình Sa Pa đã ra đời và tồn tại từ trước đó hơn một trăm năm. Chỉ có điều những ghi chép về Chợ tình thời đó hầu như không còn tìm thấy trong thư tịch cổ nào. Cũng không ai biết không gian văn hóa gốc của Chợ tình Sa Pa là ở đâu, có lẽ là trên một quả đồi gần với nơi cư trú của đồng bào. Từ sau khi, Sa Pa được người Pháp qui hoạch trở thành một đô thị nhỏ, một khu nghỉ mát lý tưởng với nhiều hệ thống công trình mang đậm phong cách kiến trúc Pháp, đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây cũng có thêm nhiều không gian sinh hoạt văn hóa – xã hội. Để rồi cho đến nay, không gian văn hóa của Chợ tình Sa Pa chính là ở trước mặt nhà thờ trung tâm thị trấn, nơi có nhiều người qua lại. Đó là điểm hẹn tình, nơi giao duyên của những chàng trai, cô gái người Mông, Dao… Từ tối cho đến đêm khuya vang vang tiếng hát giao duyên của các thiếu nữ, tiếng khèn tỏ tình của các chàng trai dân tộc. Mỗi tuần, chợ họp một lần vào tối thứ bảy. Từ chiều, dưới phố và ở sân nhà thờ đã thấy rất nhiều phụ nữ đầu quấn khăn đỏ tươi và mặc trang phục thêu hoa văn lộng lẫy cùng với những vòng bạc, khuy bạc, những đồng tiền nhỏ đính trên vai áo. Hấp dẫn hơn nữa là có những tiếng reo theo mỗi bước chân, từ những chùm lục lạc đồng xinh xắn đính trên những chiếc khăn choàng đầu. Ðối tượng của họ là những chàng trai người Dao trong trang phục áo chàm, khăn cũng cùng mầu. Điểm đặc biệt là mọi người kết bạn qua tiếng khèn, tiếng sáo…, trong đó có chứa đựng tình cảm mà họ muốn thổ lộ. Theo những người đi Chợ tình trước đây kể lại, những chàng trai người Dao đi Chợ tình thường đút trong người một chiếc kèn lá hay chiếc tiêu. Thỉnh thoảng họ lấy ra trổ tài và quyến rũ bạn gái. Trai gái phải lòng nhau thì tìm một góc khuất, thậm chí là những chiếc lều sát chợ để tình tự.

Phong tục của người Dao không ngăn cản người đã có vợ có chồng đi tìm bạn tình. Con gái 13, 14 tuổi đi theo các chị để làm quen. Những cô gái trẻ, đẹp thường được rất nhiều chàng trai để ý. Họ vây quanh, hát cho cô gái nghe hoặc tán tỉnh rồi tặng quà kỷ niệm. Cô gái không ưng thì bỏ quà chạy và bị nắm tay giữ lại. Ðộng tác này gọi là “kéo”, một biểu hiện đặc trưng cho sự tỏ tình quyết liệt. Cho tới lúc “chấm” được một chàng, cô gái dúi vào tay người đó một vật định ước. Vật định ước ấy có thể là một chiếc nhẫn, chiếc vòng tay hay cái lược… Thế là đám đông ồ lên, tản ra. Cô gái quay về với các bạn gái. Một lúc sau khi yên tĩnh trở lại, hai, ba cô bạn đưa cô gái này đến “gửi gắm” cho chàng trai nọ. Phiên chợ cứ thế diễn ra cho tới sáng.

2.2.1.3. Hiện trạng khai thác và phát triển Tiểu Luận: Nét Văn Hóa Chợ Tình Tây Bắc.

Chợ tình Sa Pa vốn là một nét sinh hoạt văn hóa đầy tính nhân văn và hấp dẫn đối với khách du lịch. Thông thường, mỗi tối thứ bảy, bà con lại tập trung hát hò, uống rượu tâm sự cho đến khi chếnh chóang men tình. Nhưng sự lấn sâu của du lịch và lối sống đô thị hóa đang làm cho Chợ tình nơi đây biến thái.

Những con đường trải nhựa đã thay thế cho những con đường mòn, mọi người cũng không phải tới đây từ hôm trước, vì thay vào đó họ sẽ di chuyển bằng xe máy. Chính vì thế Chợ tình ngày nay đã không còn đông và náo nhiệt như xưa. Thanh niên không còn hồn nhiên thổi khèn, múa hát mời bạn nhảy mà giờ đây họ thổi khèn, múa hát để phục vụ khách du lịch, để xin tiền du khách. Nhiều khi không cho tiền họ không thổi, không nhảy. Đa số các cô gái H’Mông và Dao đi bán thổ cẩm dạo xung quanh khu vực chợ. Thỉnh thoảng cũng trò chuyện với khách, nhưng chủ yếu là mặc cả giá tiền. Khách đến Sa Pa từ lâu không còn lạ với hình ảnh khách Tây cặp với các cô gái người dân tộc. Những cô gái này nói tiếng Việt không sõi nhưng nói tiếng Anh thì khá chuẩn, do họ có điều kiện giao tiếp với người nước ngoài từ tấm bé. Tiểu Luận: Nét Văn Hóa Chợ Tình Tây Bắc.

Điều mong muốn của nhiều du khách khi đến với Sa Pa là mong “bắt” được một cảnh tỏ tình của các chàng trai, cô gái người Mông, Dao đúng theo truyền thống những giờ đây những cảnh đó hầu như không còn nữa. Thay vào đó là một sự pha trộn kỳ khôi giữa những nét hiện đại với bản sắc dân tộc thông qua hình ảnh của các chàng trai người Mông, Dao tay đeo đồng hồ, vừa vác cassette vừa múa khèn. Sự thể hiện say đắm hết mình với bạn tình có lẽ cũng chỉ còn trong kí ức. Chợ tình Sapa bây giờ tấp nập hơn với cảnh mua bán và trong đó những tiếng khèn, điệu nhảy… cũng đã bị tính thương mại lấn át.

Những nét độc đáo của Chợ tình giờ đây không còn. Tối thứ bảy hằng tuần, khu nhà thờ vẫn đông đúc tấp nập, nhưng chủ yếu là người dân tộc Kinh và khách du lịch. Dọc hai bên đường là những hàng bán khoai, sắn, mía nướng và cả lòng lợn nướng. Khách đến chủ yếu là để nhậu và hàn huyên. Phải đến 10 giờ khuya mới có vài tốp cô gái Dao đến tập trung hát hò. Nhưng những bài ca, giai điệu không phải là câu hát dao duyên của người dân tộc mà là những khúc nhạc tân thời của người Kinh. Xúm quanh đó là đám du khách ngoại quốc hiếu kỳ vì tưởng đó là Chợ tình như trên quảng cáo. Họ tò mò lắng nghe và hỏi han vì chẳng thấy có những cảnh giao duyên như đã được nghe kể lại.

Chạy dài theo mép sân trước mặt nhà thờ là dãy hàng bán đồ lưu niệm. Nhiều mặt hàng được bày như đồ thổ cẩm: quần áo, mũ, khăn, túi xách, túi đựng điện thoại di động, ví, vòng bạc đeo tay, đeo cổ… Nhiều mặt hàng giá thách đội lên gấp nhiều lần so với giá bán. Một số mặt hàng như mật ong, rượu Bắc Hà, Shan Lùng… được bày bán nhưng chất lượng khó mà kiểm chứng gây mất lòng tin với du khách. Tiểu Luận: Nét Văn Hóa Chợ Tình Tây Bắc.

Tại khu vực chợ, còn bắt gặp những cảnh không đẹp mắt. Nhiều em bé người Mông chừng 8 – 9 tuổi, tay mang cả chuỗi vòng bạc đeo cổ, bám riết lấy khách du lịch để nài mua bằng được khiến nhiều du khách khó xử.

Hầu hết du khách đều cảm thấy tiếc nuối vì nét văn hóa độc đáo của mảnh đất du lịch này đã không còn, mà nguyên nhân, theo giới làm du lịch tại Sa Pa là do sự hiếu kỳ của du khách. Các chàng trai, cô gái dân tộc thiểu số đến chợ giao duyên, trao đổi hàng hóa thì ít mà khách thập phương tham quan, xem “Chợ tình” thì lại đông gấp nhiều lần. Việc một lượng lớn khách du lịch đi chơi “Chợ tình” vây quanh các đôi trai, gái người bản xứ, làm mất đi vẻ nguyên sơ, tự nhiên vốn có của nó. Hơn thế, có những khách xem còn ngẫu hứng, tò mò, thích bắt chước cũng tham gia vào việc “giao duyên”, mượn cây khèn tập thổi và múa cùng những đôi gái trai vùng sơn cước với những lời bình và điệu múa “tự chế”, khiến khung cảnh càng thêm náo nhiệt.

Một phần nữa cũng phải thừa nhận rằng các cơ quan chức năng ở đây chưa thật sự quan tâm, tổ chức bảo tồn hoạt động văn hóa này. Tiểu Luận: Nét Văn Hóa Chợ Tình Tây Bắc.

Chợ tình giờ chỉ xuất hiện trong những dịp lễ hội lớn, khi ngành văn hóa, du lịch tỉnh tổ chức, nhưng đó là Chợ tình theo dạng hoạt cảnh. Khi có đoàn du khách nào có nhu cầu tham quan Chợ tình thì hướng dẫn viên du lịch sẽ liên hệ với những cặp người dân tộc đến múa hát giao duyên. Đặc biệt trong đêm khai mạc Lễ hội 100 năm du lịch Sa Pa năm 2003, hơn 200 diễn viên đã biểu diễn lại hình ảnh một Chợ tình truyền thống để cho du khách có cái nhìn đúng đắn về Chợ tình và cũng là dịp để Sa Pa quảng cáo rộng rãi nét văn hóa đặc sắc này với khách du lịch gần xa. Hoạt động này đã thu hút được rất nhiều sự quan tâm của du khách. Có cả những lời khen và có cả những lời chê. Những hoạt động như vậy một mặt góp phần lưu giữ nét văn hóa đặc sắc này, nhưng mặt khác cũng đang làm mai một đi những vẻ đẹp nguyên sơ, tự nhiên vốn có của Chợ tình Sa Pa.

Như vậy, sự khai thác không có quản lý, không hiệu quả đã ngày càng làm mất đi hình ảnh đẹp của Chợ tình Sa Pa trong mắt du khách. Ngày nay, du khách đến với Chợ chỉ bởi tò mò và cảm giác muốn trải nghiệm hoặc do bị hấp dẫn bởi những lời quảng cáo rộng rãi trên các website du lịch. Đây là một thách thức đối với du lịch Sa Pa nói riêng và du lịch Lào Cai nói chung nếu còn muốn Chợ tình Sa Pa là một trong những tài nguyên du lịch hấp dẫn du khách.

2.2.2. Chợ tình Cốc Ly – Bắc Hà – Lào Cai Tiểu Luận: Nét Văn Hóa Chợ Tình Tây Bắc.

2.2.2.1. Khái quát về Chợ tình Cốc Ly

Đến với Lào Cai bạn không chỉ được thăm Chợ tình Sa Pa ma còn một Chợ tình nữa cũng không kém phần đặc sắc đó là Chợ tình Cốc Ly.

Nếu ai đó muốn đi tìm cho mình một định nghĩa đầy đủ và toàn vẹn về một phiên chợ thuần chất quê mùa thì không ở đâu có thể tìm thấy ý nghĩa nhiều hơn thế tại chợ Cốc Ly, Bắc Hà (Lào Cai). Chợ họp ngay bên cạnh chiếc cầu treo bắc qua sông Chảy.

Tiếng địa phương, Cốc Ly có nghĩa là gốc Mận. Nét đẹp của phiên chợ này không chỉ đơn thuần là mọi người đến đây để mua bán, trao đổi hàng hóa mà còn để du ngoạn, gặp gỡ lẫn nhau và cùng cất lên những câu hát giao duyên…

Theo nhiều người già sống lâu năm ở đây kể lại, xưa chợ chỉ là địa điểm để trai gái gặp gỡ chứ không phải để mua, bán. Vì những hoàn cảnh khác nhau mà nhiều đôi trai gái dù đã thề non, hẹn biển nhưng không thể chung sống với nhau trọn đời, họ hẹn nhau mỗi tuần một ngày nhất định gặp nhau ở Cốc Ly tâm tình. Mỗi tuần, các chàng trai, cô gái dù ở con suối hay ngọn núi nào cũng lặn lội đến đây chỉ để nhìn thấy bóng dáng người mình đã trao thương, gửi nhớ. Không phân biệt tuổi tác, già hay trẻ, nam hay nữ, họ đều đắm mình trong cảm xúc yêu thương [Nguồn trích dẫn???].

2.2.2.2. Đặc điểm của Chợ tình Cốc Ly

Cũng giống như các phiên chợ vùng cao khác của tỉnh Lào Cai, Cốc Ly là chợ phiên của người Mông hoa, người Dao và người Nùng nhưng chợ chỉ họp vào thứ ba hàng tuần. Tiểu Luận: Nét Văn Hóa Chợ Tình Tây Bắc.

Chợ Cốc Ly là nơi duy nhất có thể dùng hàng để đổi hàng. Đồng bào đến đây bên cạnh việc họp tìm bạn, còn để đổi lấy giống lúa nương, con trâu cái, con ngựa thồ để phục vụ đời sống gia đình… Cái có và không của đồng bào ở vùng cao Bắc Hà được bù đắp cho nhau ở đây. Cốc Ly có đủ thứ, từ sản vật địa phương cho đến đồ dùng được mang từ dưới xuôi lên hay từ Trung Quốc về. Ở đây có từng khu riêng biệt, như khu bán trâu, bán ngựa, khu bán hoa quả, đồ sinh hoạt và ăn uống. Những mặt hàng mang đậm hương vị núi rừng như các loại rau quả, thảo dược, nấm hương, mộc nhĩ, mật ong, rượu ngô, gạo nương, đồ dùng gia đình, trang sức cùng các mặt hàng thổ cẩm với màu sắc sặc sỡ, họa tiết sinh động thì tập trung thành một khu, được bày lên những tấm nilon trải trên mặt đất.

Nổi bật nhất vẫn là khu bán gia súc, gia cầm như trâu, bò, lợn, gà, chó, ngựa và mèo… Không khí trong khu vực này thật náo nhiệt, người mua, kẻ bán, đứng, ngồi rải rác và cùng thỏa thuận mua bán với nhau.

Bên cạnh đó, khu dành cho những món ăn của người dân tộc cũng khá sôi động.

Thực sự bị lôi cuốn và hấp dẫn hơn cả, có lẽ là khu dịch vụ chăm sóc khách hàng. Tại đây, du khách có thể chụp những bức ảnh cùng người thân hay bạn bè của mình để làm kỷ niệm hoặc ghé qua “phòng khám nha khoa” để trang điểm một chiếc răng vàng cho cái miệng thêm duyên dáng…. Tiểu Luận: Nét Văn Hóa Chợ Tình Tây Bắc.

Đồng bào mang đến đây ly rượu tự cất, gói xôi nếp hay củ sắn tự trồng mà san sẻ; mang đến tiếng sáo, tiếng khèn, tiếng đàn môi réo rắt thể hiện nỗi nhớ và tình yêu thầm kín… Rồi qua thời gian, chợ không chỉ là nơi tâm tình của các chàng trai cô gái nữa mà dần trở thành nơi trao đổi hàng hóa của cả cộng đồng.

Đến với phiên chợ Cốc Ly, du khách như lạc vào ngày hội giao duyên rực rỡ sắc màu văn hóa, nơi gặp gỡ của tình yêu đôi lứa. Người có tuổi đến chợ để trao đổi hàng hóa, buôn bán, gặp gỡ tâm sự công việc làm ăn bên chảo thắng cố hay bên mâm rượu; thanh niên nam nữ đến chợ để tâm tình, thể hiện và trao gửi những tâm sự, lời yêu. Họ đi chợ để chơi chợ, tìm bạn chứ không bận tâm tính toán bán mua. Tiểu Luận: Nét Văn Hóa Chợ Tình Tây Bắc.

Khi mặt trời đã ngả xuống núi, các chàng trai chếnh chóang men rượu, má cô gái ửng hồng, khi đó cuộc vui bên mân rượu mới tạm dừng để nhường chỗ cho những tiếng kèn, sáo, đàn môi tâm tình cất lên rìu rặt, thủ thỉ, sâu lắng.

Chợ tan, trai gái bịn rịn chia tay để cùng đợi chờ đến phiên chợ tới.

2.2.2.3. Hiện trạng khai thác và phát triển

Bắc Hà là một huyện vùng cao có nhiều điều kiện để phát triển du lịch của tỉnh Lào Cai. Có vài địa điểm thú vị ở Bắc Hà bạn nên ghé thăm là thành cổ Trung Đô, dinh Hoàng A Tưởng, Tà Chải, Bản Liền, hang Tiên, núi Cô Tiên… và nhất là đừng quên đến và thưởng thức rượu ngô Bản Phố. Là vùng cao nhưng Bắc Hà cũng không quá lạnh, đây là điều kiện lý tưởng để du khách có một chuyến đi hoàn hảo. Tuy nhiên hiện nay việc khai thác tài nguyên phục vụ phát triển du lịch vẫn chưa được chú trọng phát triển. Lượng khách đến còn quá ít chưa tương xứng với tiềm năng của địa phương đặc biệt là văn hóa Chợ tình Cốc Ly còn rất ít người được nghe nói tới.

Địa phương cần chú ý bảo tồn và phát triển vốn văn hóa quý giá này bởi với những tiềm năng sẵn có đây hứa hẹn sẽ là một trong những điểm du lịch hấp dẫn nhất đối với du khách khi đến với núi rừng Tây Bắc – Lào Cai.

2.2.3. Chợ tình Mộc Châu Tiểu Luận: Nét Văn Hóa Chợ Tình Tây Bắc.

2.2.3.1. Khái quát về Chợ tình Mộc Châu

“Chợ tình Mộc Châu” nằm trên cao nguyên Mộc Châu thuộc tỉnh Sơn La. Mộc Châu là nơi tập trung nhiều nhất tài nguyên du lịch của Sơn La. Khí hậu là tài nguyên du lịch đặc biệt có tính đặc thù của Mộc Châu. Ở giữa cao nguyên Mộc Châu là một vùng tiểu khí hậu với mùa hè mát mẻ có nhiệt độ trung bình là 20⁰C và mùa đông khô ráo hơn các vùng khác.

Nếu như Chợ tình Khau Vai (Hà Giang) và Chợ tình Sapa (Lào Cai) đã trở nên quen thuộc thì người Chợ tình Mộc Châu vẫn còn khá nguyên sơ. Những ngày đầu tháng 9, thị trấn Mộc Châu rực rỡ sắc màu và trở thành “vườn địa đàng” của thanh niên Mông đang yêu hay muốn tìm người yêu. Họ đến từ 14 tỉnh miền núi phía Bắc, trải dài cho đến tận Nghệ An, để hò hẹn, giao duyên và tìm “ý trung nhân”. Người Mông trước đây thường sống du canh cu cư trên những ngọn núi cao, địa bàn cư trú trải rộng nhiều tỉnh miền núi phía Bắc và Bắc Trường Sơn. Sống phiêu du là vậy nhưng từ hàng trăm năm qua, phiên Chợ tình vào dịp đầu tháng 9 vẫn không thay đổi. Đến hẹn lại lên, Chợ tình lại họp như một thông lệ. Tiểu Luận: Nét Văn Hóa Chợ Tình Tây Bắc.

2.2.3.2. Đặc điểm của Chợ tình Mộc Châu

Không ai biết Chợ tình Mộc Châu có từ bao giờ, cũng chẳng ai biết vì sao người Mông ở khắp các vùng núi phía Bắc lại tìm về Mộc Châu vào đúng đêm mùng 1-9, nhưng lễ hội đêm đó được chờ đợi chẳng kém dịp Tết của người Mông vào tháng Chạp âm lịch.

Chợ tình Mộc Châu cũng có dáng dấp như Chợ tình Khau Vai bên Hà Giang, trải qua hơn 40 năm, nhiều thế hệ thanh niên gặp nhau ở đây đã nên vợ nên chồng. Cũng có mối tình không dẫn đến hôn nhân, nhưng vẫn giữ mối quan hệ bạn bè, họ gặp lại nhau trong đêm tết, thăm hỏi động viên nhau trên bước đường đời.

Khác với Chợ tình Sa Pa và Chợ tình Cốc Ly ở Lào Cai được tổ chức hàng tuần, Chợ tình Mộc Châu chỉ có duy nhất một năm một lần. Ngày 1-9 dương lịch hằng năm được coi là ngày Tết của người Mông, cũng là phiên Chợ tình duy nhất trong năm. Chợ đông đến năm bảy nghìn người. Người xa từ Lai Châu, Phong Thổ, Lào Cai xuống, người gần thì từ Hòa Bình lên hoặc từ Sơn La về. Chợ đẹp một phần cũng vì trang phục của người Mông. Trang phục được chia thành nhiều dòng: Mông Ðơ (trắng), Mông Ðu (đen), Mông Si (đỏ), Mông Lềnh (vàng), Mông Hoa… Các sắc áo váy sặc sỡ hòa trộn vào nhau như một rừng hoa.

Vài tháng trước khi diễn ra Chợ tình, các cô gái tuổi 15-17 đã chuẩn bị những bộ váy xòe đẹp nhất. Các chàng trai thì luyện những điệu khèn hay nhất để thể hiện tình yêu trong hai đêm họp Chợ tình. Bây giờ trai Mông biết chơi khèn đã ít đi nhiều nhưng tất cả đều phải thể hiện được một tài lẻ gì đó trước khi nghĩ đến chuyện chiếm được trái tim của cô gái Mông. Có đến hàng vạn người Mông đổ về Mộc Châu trong 3 ngày 2 đêm diễn ra chợ tình. Người Mông là dân tộc nổi tiếng với tập quán bắt vợ, phong tục cổ xưa đã được nhà văn Tô Hoài kể trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ. Tiểu Luận: Nét Văn Hóa Chợ Tình Tây Bắc.

Theo cụ Sùng Luông, người đàn ông Mông đã bước qua tuổi 70, thời Pháp thuộc diễn ra nhiều cảnh bắt vợ ở chợ tình. Nhưng bắt vợ cũng có hai dạng, một dạng là có sự thỏa thuận ngầm của cả hai bên, một dạng là gặp người mình thích. Chàng trai Mông cứ bắt về làm vợ không cần biết cô gái có thích mình hay không.

Người Mông có hai dịp bắt vợ là dịp đầu năm mới và dịp diễn ra chợ tình này. Sau khi đã bắt được vợ, gia đình chú rể đem cô dâu ra cúng ma nhà mình. Khi đó cô dâu không còn cách nào khác là phải ưng thuận người vừa bắt mình về làm vợ.

Giờ đây tập tục bắt vợ không còn phổ biến như trước đây nhưng người Mông vẫn là một trong số ít những dân tộc có “phong cách” yêu hết sức hồn nhiên và kỳ lạ. Một cặp đôi người Mông chỉ mất khoảng 3 ngày để từ những người xa lạ trở thành vợ chồng. Tiểu Luận: Nét Văn Hóa Chợ Tình Tây Bắc.

Chợ tình Mộc Châu vừa là nơi hò hẹn, gặp gỡ nhưng cũng là nơi chứng kiến rất nhiều câu chuyện tình ly kỳ. Trai gái gặp nhau ở Chợ tình hay trao cho nhau những tín vật, rồi hẹn năm sau đúng ngày đó gặp lại. Nếu vẫn còn nhớ đến nhau, đôi trai gái Mông sẽ vẫn giữ kỷ vật và tìm đến nhau vào phiên chợ sang năm. Đó cũng là một khoảng thời gian thử thách với tình yêu của cả hai người. Vậy nhưng, không phải ai cũng được toại nguyện với tình yêu của mình dù họ thực hiện đúng cái quy ước bất thành văn kia. Có rất nhiều người không đến được với nhau, dù đã lập gia đình riêng nhưng hàng năm họ vẫn mang tín vật đến chợ tìm người cũ chỉ để mong biết tin của “người cũ”.

Một đặc điểm nữa của phiên chợ này là, tuy người rất đông, kín đường, kín chợ, ngựa xe không đi nổi, nhưng không hề có cãi cọ, không có người say rượu như ở nhiều phiên chợ khác.

Chợ tình Châu Mộc là điểm khởi đầu cho một tình yêu trong sáng. Sự gặp gỡ, ưng thuận ở đây vừa là tỏ tình, vừa là đính ước để mùa hoa ban tới, tình yêu sẽ kết thành trái chín.

2.2.3.3. Hiện trạng khai thác và phát triển Tiểu Luận: Nét Văn Hóa Chợ Tình Tây Bắc.

Qua năm tháng, Chợ tình Mộc Châu thay đổi theo thời gian, cả những người Mông đến chợ cũng lớn lên già đi. Khi xưa, cuộc sống còn nghèo, mọi người đến chợ phải đi bộ hoặc đi ngựa mất cả ngày trời, đêm không về kịp phải ngủ lại. Bây giờ thì khác, phương tiện đi lại chính của đồng bào là xe máy. Ðường đông như trẩy hội. Có những chàng trai đến gần chợ thì dừng xe để thay bộ cánh mới theo kiểu dân tộc cổ truyền. Cánh con trai chầu chực ở tiệm uốn tóc để rẽ ngôi, gọt sửa, xịt keo.

Chợ tình Mộc Châu bây giờ được các cơ quan chức năng quan tâm, phát triển thành cả một tuần lễ văn hóa để thu hút khách du lịch với những quầy hàng giới thiệu văn hóa dân tộc, với hội chợ tấp nập người mua bán, với những đêm diễn ca nhạc sôi động và ồn ào.

Bên cạnh đó, nhằm thu hút khách du lịch đến với Mộc Châu nhiều hơn nữa, những năm gần đây, huyện Mộc Châu đang tập trung, chú trọng

Từ ngày 28/8 – 2/9/2009, huyện Mộc Châu đã tổ chức “Tuần lễ Văn hóa, Du lịch, Thể thao Mộc Châu” năm 2009. đầu tư phát triển du lịch. Huyện đang triển khai hoàn thành các khu du lịch sinh thái ở thị trấn Mộc Châu, hiện đã hoàn thành và đưa vào hoạt động một số khu như thác Dải Yếm, Hang Dơi, khu hồ sinh thái, rừng thông bản Áng, Đông Sang. Tới đây một số dự án sẽ được triển khai như: xây dựng sân gôn, xây dựng công viên, khu nghỉ dưỡng…

Nhờ ở những chính sách phát triển kịp thời đó, những năm gần đây huyện đã đón hàng vạn du khách tới thăm quan và nghỉ mát, nhưng con số đó vẫn chưa xứng với tiềm năng vốn có của huyện. Tiểu Luận: Nét Văn Hóa Chợ Tình Tây Bắc.

Với người Kinh, Chợ tình của dân tộc Mông có thể còn xa lạ nhưng với người Mông, Chợ tình Mộc Châu là vườn địa đàng của cộng đồng dân tộc này. Chỉ có điều, với sự phát triển của du lịch, dịch vụ, nguy cơ khiến Chợ tình Mộc Châu mất đi bản sắc vốn có của nó là điều rất dễ xảy ra. Tỉnh Sơn La và huyện Mộc Châu đã tổ chức hội chợ thương mại – du lịch Mộc Châu thường niên song hành cùng dịp diễn ra Chợ tình. Du khách đổ về Mộc Châu ngày một nhiều nhưng nếu không phân biệt rõ Chợ tình và việc phát triển du lịch, dịch vụ cũng như thương mại thì nguy cơ Chợ tình duy nhất còn giữ được bản sắc sẽ mai một trong tương lai không xa là điều có thể nhìn thấy.

2.3. Nét đặc trưng của Chợ tình Tây Bắc trong cái nhìn so sánh với Chợ tình ở các địa phương khác

2.3.1. So sánh với Chợ tình Khau Vai – Hà Giang

Nói đến Chợ tình thì nơi đầu tiên mà nhiều người nghĩ tới có lẽ là Chợ tình Khau Vai – Hà Giang². Đây là Chợ tình nổi tiếng nhất và có lịch sử hình thành, phát triển lâu nhất. Chợ tình Khau Vai thuộc xã Khau Vai, huyện

• Có tài liệu gọi là Khâu Vai.

Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang. Đây là một phiên Chợ tình độc đáo của Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung.

Khác với Chợ tình Sa Pa và Chợ tình Cốc Ly ở Lào Cai, nhưng cũng giống như Chợ tình Mộc Châu, Chợ tình Khau Vai mỗi năm chỉ được tổ chức duy nhất một lần vào đêm 26/3. Tiểu Luận: Nét Văn Hóa Chợ Tình Tây Bắc.

Lúc đầu, chợ chỉ là nơi hẹn hò của những người đã lỡ dở tình duyên với nhau và là đêm chợ truyền thống của người dân tộc H’Mông, nhưng sau đó được các dân tộc khác hưởng ứng. Đến bây giờ Khau Vai đã trở thành phiên chợ hẹn hò, tìm kiếm tình yêu của tất cả mọi người từ thanh niên cho đến người đã có gia đình. Phiên Chợ tình Khau Vai có rất nhiều ý nghĩa nên được đồng bào nhiều dân tộc hưởng ứng. Từ vài chục năm nay Khau Vai đã trở thành phiên chợ tìm kiếm tình duyên cho tất cả mọi người.

Cũng giống như ở các Chợ tình khác, các chàng trai, cô gái dùng tiếng khèn, tiếng hát để thể hiện tình cảm của mình. Đó là những điệu nhạc mộc mạc mà chân thành, da diết mà tình cảm, những bản tình ca giản dị, đắm say. Những lời tỏ tình mộc mạc và dễ thương đã được những đôi trai gái trong đêm chợ thổi vào tình yêu chân thật như chính cuộc sống của họ.

Một điểm rất đặc biệt của Chợ tình Khau Vai khác với các Chợ tình khác đó là: nếu như các Chợ tình khác là nơi giao lưu, hò hẹn, tìm bạn tình thì Chợ tình Khau Vai chỉ dành cho những người lỡ dịp “kết xóc, xe tơ” khi xưa tìm về hội ngộ. Lúc trước vì một lẽ trái ngang nào đó (phần nhiều do người con trai nghèo quá không đủ tiền sính lễ) không cưới được người con gái mình yêu, nên họ phải ngậm ngùi chia tay nhau. Đến Chợ tình Khau Vai người ta có thể dễ dàng thấy nhiều cặp vợ chồng mà lúc này họ là vợ chồng, chốc nữa họ bỏ nhau đi tìm người yêu cũ mà trước kia không lấy được nhau.

Sáng mai ra, tan chợ tan tình, đôi vợ chồng lại về sống chung dưới một mái nhà đợi đến phiên chợ năm sau, không ghen tuông, không thù ghét.

Nếu như ở Chợ tình Châu Mộc người ta có cảnh “kéo vợ”, “bắt vợ” thì ở Chợ tình Khau Vai hoàn toàn không có cảnh đó. Chỉ thấy những người chặn đường, những người níu áo, những tiếng khóc hờn dỗi và cả những tiếng cười. Ðôi bạn tình lúc chia tay khi nào cũng có vật kỷ niệm trao đổi và những lời hò hẹn cho lần gặp sau. Tiểu Luận: Nét Văn Hóa Chợ Tình Tây Bắc.

Chợ tình Khau Vai đã được đưa vào khai thác nhằm phục vụ du lịch. Cũng giống như ở Sa Pa, sự lấn sâu của du lịch đã làm mất đi phần nào vẻ đẹp nguyên sơ của Chợ tình nơi đây. Giá cả các mặt hàng cũng được tăng giá gấp nhiều lần. Nay, Khau Vai được họp thêm vài ba ngày để đón khách tham quan chứ không phải chỉ có 2 ngày như trước. Già trẻ gái trai vẫn kéo về, thật đông đúc, ai nấy xúng xính với áo, khăn, mũ, túi sặc sỡ sắc hoa và thổ cẩm.

Bởi mỗi năm chỉ có một lần nên Chợ tình Khau Vai thu hút được rất đông khách du lịch. Cũng giống như ở Sa Pa, địa phương đã tổ chức khai thác Chợ tình nhưng có quy mô lớn hơn ở Sa Pa. Chợ được tổ chức thành lễ hội, có cả bán vé. Nhiều công ty du lịch thậm chí đã đã cử nhân viên đi chợ Khau Vai khảo sát để về xây dựng tour. Trong tương lai gần, chắc chắn sẽ có nhiều tour du lịch đến với Khau Vai chỉ để hưởng thức văn hóa Chợ tình.

Nếu ngành du lịch Hà Giang và các công ty du lịch biết cách khai thác, chắc chắn Khau Vai sẽ trở thành điểm nhấn trong tour du lịch về vùng non cao địa đầu đất nước này.

2.3.2. So sánh với Chợ tình Pác Khuông – Lạng Sơn

Chợ tình Pác Khuông (xã Thiện Thuật, huyện Bình Gia, Lạng Sơn) cũng đã nổi tiếng bấy lâu. Pác Khuông là phiên Chợ tình muộn của người xứ Lạng. Tiểu Luận: Nét Văn Hóa Chợ Tình Tây Bắc.

Cũng giống như Chợ tình Châu Mộc và Chợ tình Khau Vai, Chợ tình Pác Khuông được tổ chức duy nhất một năm một lần vào ngày mồng ba tháng tư âm lịch.

Nếu ở các Chợ tình khác là múa khèn và hát hò để trai gái tìm hiểu nhau thì cái hay của phiên chợ Pác Khuông là hát Sli, hát Lượn giao duyên để tìm hiểu lẫn nhau.

Pác Khuông cũng đã đưa Chợ tình vào khai thác phục vụ du lịch. Tuy nhiên, không như ở Sa Pa hay Khau Vai, Pác Khuông còn giữ khá tốt những nét văn hóa truyền thống, không bị mất đi vẻ đẹp nguyên sơ của một phiên Chợ tình vùng cao.

Tiểu kết chương 2

Những năm gần đây, du lịch vùng Tây Bắc phát triển mạnh vì vậy các Chợ tình Tây Bắc cũng được đưa vào khai thác phục vụ du lịch. Đây là một trong những tài nguyên du lịch đặc sắc của vùng Tây Bắc. Ý thức được giá trị của nguồn tài nguyên này, trong những năm gần đây, ngành du lịch ở các địa phương đã đầu tư, phát triển các Chợ tình thành một điểm du lịch hấp dẫn của địa phương. Nhiều nơi còn xây dựng thành một tuần văn hóa để thu hút được du khách nhiều hơn như ở Chợ tình Mộc Châu. Tiểu Luận: Nét Văn Hóa Chợ Tình Tây Bắc.

Việc khai thác các Chợ tình nhằm phục vụ du lịch đã mang lại hiệu quả khá tốt. Đầu tiên phải kể tới đó là hiệu quả về mặt kinh tế. Du lịch phát triển đã làm đời sống kinh tế của người dân địa phương tăng lên đáng kể. Thu nhập từ du lịch đã góp phần giúp địa phương đầu tư xây dựng cơ sở vật chất kĩ thuật, đường xá…

Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực thì việc đưa Chợ tình vào khai thác như một điểm du lịch cũng có nhiều hạn chế và thiếu sót.

Chợ tình vốn là nét sinh hoạt văn hóa đầy tính nhân văn và hấp dẫn đối với du lịch. Nhưng sự lấn sâu của du lịch và lối sống đô thị hóa đang làm cho Chợ tình biến thái. Những hoạt động văn hóa truyền thống giờ đây không diễn ra một cách tự nhiên như vốn có nữa mà thay vào đó là nhằm mục đích phục vụ cho khách du lịch, mục đích kinh tế. Ngay cả những hoạt động lẽ ra là đương nhiên khi đi Chợ tình như thổi khèn, múa hát… giờ đây cũng nhằm mục đích mua vui cho khách du lịch. Người dân vừa múa, hát vừa xin tiền khách du lịch, nếu du khách không cho thì sẽ không múa, hát nữa. Điều này đã làm mất đi vẻ đẹp vốn có của Chợ tình truyền thống.

Quá trình đưa Chợ tình vào khai thác cũng đồng thời góp phần đẩy nhanh sự thay đổi về lối sống, nếp nghĩ, phép ứng xử cũng như cách thức làm ăn trong các cộng đồng dân cư, thay đổi môi trường xã hội, văn hóa và tự nhiên. Đặc biệt, du lịch phát triển cũng đồng nghĩa với nguy cơ “mờ đi” của bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số, bởi sự mới mẻ, khác lạ trên nhiều phương diện mà du lịch đem tới.

Tuy nhiên, có thể nói rằng, mỗi Chợ tình đều có những nét văn hóa riêng, một thời gian tổ chức riêng, một đặc điểm riêng, vì vậy mỗi nơi lại có một cách khai thác tiềm năng khác nhau. Mặc dù vậy, bằng cách này hay cách khác thì việc khai thác vẫn chưa mang lại hiệu quả tối ưu, làm ảnh hưởng tới văn hóa địa phương. Khai thác thế nào cho hiệu quả và hợp lí nguồn tài nguyên này đang là vấn đề chung của các địa phương có Chợ tình. Tiểu Luận: Nét Văn Hóa Chợ Tình Tây Bắc.

Viethue

Dịch Vụ Viết Luận Văn Thạc Sĩ 24/7 Chuyên cung cấp dịch vụ làm luận văn thạc sĩ, báo cáo tốt nghiệp, khóa luận tốt nghiệp, chuyên đề tốt nghiệp và Làm Tiểu Luận Môn luôn luôn uy tín hàng đầu. Dịch Vụ Viết Luận Văn 24/7 luôn đặt lợi ích của các bạn học viên là ưu tiên hàng đầu. Rất mong được hỗ trợ các bạn học viên khi làm bài tốt nghiệp. Hãy liên hệ ngay Dịch Vụ Viết Luận Văn qua Website:  https://vietthuethacsi.com/ – Hoặc Gmail: dicvuluanvanthacsi@gmail.com