Khóa luận: Phát triển du lịch sinh thái vườn quốc gia Pù Mát

Chia sẻ chuyên mục Đề Tài Khóa luận: Phát triển du lịch sinh thái vườn quốc gia Pù Mát hay nhất năm 2023 cho các bạn học viên ngành đang làm khóa luận tốt nghiệp tham khảo nhé. Với những bạn chuẩn bị làm bài luận văn tốt nghiệp thì rất khó để có thể tìm hiểu được một đề tài hay, đặc biệt là các bạn học viên đang chuẩn bị bước vào thời gian lựa chọn đề tài làm luận văn thì với đề tài: Phương hướng phát triển du lịch sinh thái vườn quốc gia Pù Mát – Nghệ An dưới đây chắc chắn sẽ giúp cho các bạn học viên có cái nhìn tổng quan hơn về đề tài sắp đến.

PHẦN MỞ ĐẦU

1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI.

Ngành du lịch nói chung và du lịch sinh thái (DLST) nói riêng đã và đang phát triển nhanh chóng trên phạm vi toàn cầu. Đặc biệt trong hai thập kỉ qua, DLST như một hiện tượng và một xu thế phát triển ngày càng chiếm được sự quan tâm của nhiều người, đặc biệt đối với những người có nhu cầu tham quan du lịch nghiên cứu khoa học.

Tại Việt Nam, mặc dù DLST được xem là loại hình du lịch đặc thù, có tiềm năng, được ưu tiên phát triển, song cho đến nay việc phát triển loại hình du lịch này còn rất nhiều hạn chế, do đây là một lĩnh vực mới ở Việt Nam nên còn thiếu những hiểu biết về lí luận và kinh nghiệm thực tiễn. Sự phát triển của DLST hiện còn chưa tương xứng với tiềm năng phong phú và đa dạng của Việt Nam.

Trong những năm gần đây, số lượng khách đến thăm các vườn quốc gia nói chung và Vườn quốc gia Pù Mát nói riêng tăng lên nhanh chóng. Mức độ tập trung ngày càng cao đã làm nảy sinh những bất cập trong mối quan hệ giữa hoạt động du lịch, công tác bảo tồn và người dân địa phương. Khóa luận: Phát triển du lịch sinh thái vườn quốc gia Pù Mát.

Trong hệ thống các vườn quốc gia ở Việt Nam, Pù Mát là Vườn quốc gia mới được thành lập (theo quyết định số 174/2001/QĐ-TTg của Chính Phủ). VQG Pù Mát được thành lập với các mục tiêu chính là: bảo tồn khu rừng đặc trưng cho hệ sinh thái rừng ẩm nhiệt đới vùng Bắc Trường Sơn Việt Nam; bảo tồn đa dạng sinh học của hệ thực và động vật trong khu vực với các loài đặc hữu, quí hiếm; tăng cường chức năng phòng hộ đầu nguồn cho hệ thống sông Cả, nhằm phục vụ trực tiếp cho sản xuất và đời sống của cộng đồng dân cư trong khu vực; phát triển DLST tạo điều kiện để người dân trong vùng có thêm việc làm, tăng thu nhập, góp phần xoá đói giảm nghèo, nâng cao nhận thức về bảo tồn tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường.

VQG Pù Mát nằm ở phía Tây Nam tỉnh Nghệ An, cách Thành phố Vinh khoảng 120km, thuộc địa bàn của 3 huyện Con Cuông, Tương Dương và Anh Sơn. Pù Mát được đánh giá là một trong số ít những khu bảo tồn có tính đa dạng sinh học cao nhất ở Việt Nam, đại diện cho hệ sinh thái rừng nhiệt đới và nhiệt đới điển hình khu vực Bắc Trường Sơn. Với những giá trị đó, Pù Mát sẽ là một điểm sinh thái hấp dẫn. Tuy nhiên, việc khai thác tài nguyên du lịch còn phụ thuộc nhiều vào điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội khác nữa. Vì vậy, việc nghiên cứu đánh giá tiềm năng du lịch một cách toàn diện của VQG phục vụ việc phát triển DLST nhằm hỗ trợ cộng đồng địa phương và nâng cao công tác bảo tồn là vô cùng cấp thiết.

Có thể bạn quan tâm:

===>>> Nhận Viết Thuê Khóa Luận Tốt Nghiệp Ngành Du Lịch

2. MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ

Trên cơ sở đánh giá tiềm năng và hiện trạng hoạt động du lịch sinh thái của VQG Pù Mát, đề tài nhằm đề xuất những giải pháp khai thác hợp lý tiềm năng, phát triển du lịch sinh thái trong khu vực.

Để thực hiện được mục tiêu trên, đề tài cần tập trung giải quyết những nhiệm vụ chính sau:

• Nghiên cứu tổng quan cơ sở lý luận về du lịch sinh thái và tiềm năng du lịch sinh thái;
• Nghiên cứu, đánh giá tiềm năng du lịch sinh thái của VQG Pù Mát;
• Phân tích, đánh giá hiện trạng hoạt động du lịch tại VQG Pù Mát;
• Đề xuất giải pháp nhằm khai thác hợp lý tiềm năng của VQG Pù Mát phục vụ phát triển du lịch sinh thái trong khu vực.

3. GIỚI HẠN PHẠM VI NGHIÊN CỨU Khóa luận: Phát triển du lịch sinh thái vườn quốc gia Pù Mát.

• Do thời gian và kinh phí có hạn, về mặt không gian, đề tài chỉ tập trung nghiên cứu trong phạm vi lãnh thổ của VQG Pù Mát, tỉnh Nghệ An.
• Về nội dung, đề tài giới hạn ở việc nghiên cứu tiềm năng, hiện trạng và giải pháp phát triển du lịch sinh thái trong khu vực VQG Pù Mát.

4. Ý NGHĨA CỦA KHOÁ LUẬN

4.1 Ý nghĩa khoa học

 Ý nghĩa đầu tiên của đề khoá luận chính là đưa ra một cái nhìn đúng đắn về DLST trên cơ sở tổng hợp các định nghĩa, nguyên tắc của nhiều tác giả và tổ chức du lịch thế giới.

Thứ hai, đề tài đã xác định được những tiêu chí nhằm đánh giá một cách toàn diện tiềm năng DLST của một vườn quốc gia, cụ thể đó là VQG Pù Mát. Trên cơ sở đó có thể đánh giá, so sánh, phân loại được tiềm năng DLST của các VQG ở Việt Nam.

4.2 Ý nghĩa thực tiễn

Kết quả nghiên cứu khoá luận là một nguồn tài liệu tin cậy cho việc qui hoạch phát triển DLST của VQG Pù Mát, tỉnh Nghệ An. Du lịch sinh thái phát triển sẽ hỗ trợ đắc lực cho công tác bảo tồn ở VQG, nâng cao đời sống kinh tế tốt đẹp, độc đáo của đồng bào dân tộc.

5. CẤU TRÚC CỦA KHOÁ LUẬN

Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, phần nội dung của khoá luận được trình bày trong 4 chương:

• Chương 1: Cơ sở lí luận và phương pháp nghiên cứu;
• Chương 2: Tiềm năng phát triển du lịch sinh thái VQG Pù Mát;
• Chương 3: Hiện trang hoạt động du lịch tại VQG Pù Mát;
• Chương 4: Một số giải pháp phát triển du lịch sinh thái ở VQG Pù Mát.

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

1.1 Quan niệm về du lịch sinh thái

1.1.1 Khái niệm về du lịch sinh thái Khóa luận: Phát triển du lịch sinh thái vườn quốc gia Pù Mát.

Nếu như lịch sử ngành lữ hành nói riêng và ngành du lịch trên thế giới nói chung được đánh dấu bằng sự kiện nhà du lịch và kinh tế người Anh Thomas Cook đã tổ chức chuyến tham quan đặc biệt bằng tàu hoả từ Leicester đến Lafburoy với chặng đường dài 12 dặm cho 570 khách đi dự hội nghị năm 1841 thì quan niệm về loại hình du lịch sinh thái được ra đời muộn sau này. Năm 1987 khái niệm đầu tiên về du lịch sinh thái mới được Hector Ceballos-Lascurain đưa ra tương đối hoàn chỉnh đó là: “Du lịch sinh thái là du lịch đến những khu vực tự nhiên còn ít bị thay đổi, với những mục đích đặc biệt: nghiên cứu, tham quan, với ý thức trân trọng thế giới hoang dã và những giá trị văn hoá được khám phá”. Mặc dù có chung những quan niệm cơ bản về DLST, song căn cứ vào những đặc thù và mục tiêu phát triển, mỗi quốc gia, mỗi tổ chức quốc tế đều phát triển những định nghĩa riêng của mình về DLST. Theo hiệp hội du lịch sinh thái quốc tế: “Du lịch sinh thái là việc đi lại có trách nhiệm tới các khu vực thiên nhiên mà bảo tồn được môi trường và cải thiện phúc lợi cho người dân địa phương”.

Cho đến nay khái niệm về DLST ở Việt Nam vẫn còn được hiểu dưới nhiều góc độ khác nhau và còn nhiều điểm chưa thống nhất, nhiều cuộc hội thảo chuyên đề được tổ chức với sự tham gia của các nhà nghiên cứu trong và ngoài ngành đã đưa ra những khái niệm khác nhau về du lịch sinh thái. Trong cuộc hội thảo “Xây dựng chiến lược quốc gia về phát triển du lịch sinh thái” tại Việt Nam năm 1999, khái niệm du lịch sinh thái mới có sự thống nhất bước đầu: “Du lịch sinh thái là loại hình du lịch dựa vào thiên nhiên và văn hoá bản địa, gắn với giáo dục môi trường, có đóng góp cho nỗ lực bảo tồn và phát triển bền vững, với sự tham gia tích cực của cộng đồng địa phương”.

1.1.2 Đặc trưng của du lịch sinh thái

Du lịch sinh thái chính là một dạng của hoạt động du lịch, vì vậy nó cũng bao gồm tất cả những đặc trưng cơ bản của hoạt động du lịch nói chung như: Khóa luận: Phát triển du lịch sinh thái vườn quốc gia Pù Mát.

Tính đa ngành: Tính đa ngành thể hiện trong đối tượng được khai thác phục vụ khách du lịch (sự hấp dẫn về cảnh quan tự nhiên, các giá trị văn hoá lịch sử, cơ sở hạ tầng và các dịch vụ kèm theo…). Thu nhập xã hội từ du lịch cũng mang lại nguồn thu cho nhiều ngành kinh tế khác nhau thông qua các sản phẩm du lịch cung cấp cho khách du lịch (điện, nước, nông sản, hàng hoá…).

Tính đa thành phần: biểu hiện ở tính đa dạng trong thành phần khách du lịch, những người phục vụ du lịch, cộng đồng địa phương, các tổ chức chính phủ và phi chính phủ, các tổ chức tư nhân tham gia vào hoạt động du lịch.

Tính đa mục tiêu: biểu hiện ở những lợi ích đa dạng về bảo tồn thiên nhiên, cảnh quan lịch sử-văn hoá, nâng cao chất lượng cuộc sống của khách du lịch và những người tham gia hoạt động du lịch, mở rộng giao lưu văn hoá, kinh tế và nâng cao ý thức trách nhiêm của mọi thành viên trong xã hội.

Tính liên vùng: biểu hiện thông qua các tuyến với một quần thể các điểm du lịch trong khu vực, trong một quốc gia hay giữa các quốc gia với nhau.

Tính mùa vụ: biểu hiện ở thời gian diễn ra hoạt động du lịch tập trung với cường độ cao trong năm.

Tính chi phí: biểu hiện ở chỗ mục đích đi du lịch là hưởng thụ các sản phẩm du lịch chứ không phải là vì mục tiêu kiếm tiền.

Tính xã hội hoá: biểu hiện ở việc thu hút toàn bộ mọi thành phần trong xã hội tham gia (có thể trực tiếp hoặc gián tiếp) vào hoạt động du lịch.

Bên cạnh những đặc trưng của ngành du lịch nói chung, DLST cũng hàm chứa những đặc thù riêng. Bao gồm:

• DLST phát triển trên địa bàn phong phú về tự nhiên và nền văn hoá bản địa

Đối tượng của DLST là những khu vực hấp dẫn về tự nhiên và văn hoá bản địa, đó là những khu vực tự nhiên còn tương đối nguyên sơ, ít bị tác động. Với đặc trưng này các VQG, các khu bảo tồn tự nhiên rất phù hợp để phát triển DLST.

• DLST đảm bảo tính bền vững về sinh thái và hỗ trợ bảo tồn

Mức độ khai thác và sử dụng tài nguyên cho các hoạt động du lịch phải được duy trì và quản lý một cách chặt chẽ để giảm thiểu tác động tới môi trường và đảm bảo tính bền vững của hệ sinh thái và ngành du lịch. Đặc trưng này thể hiện ở qui mô nhóm khách tham quan, qui định sử dụng các phương tiện dịch vụ tham quan gắn liền với công tác bảo vệ môi trường.

• DLST gắn liền với hoạt động giáo dục môi trường Khóa luận: Phát triển du lịch sinh thái vườn quốc gia Pù Mát.

Giáo dục và thuyết minh môi trường bằng các nguồn thông tin, truyền tải thông tin đến du khách thông qua tài liệu tuyên truyền hay qua hoạt động hướng dẫn tham quan của hướng dẫn viên. Giáo dục môi trường trong DLST có tác dụng làm thay đổi nhận thức thái độ của du khách, của cộng đồng và ngành du lịch đối với giá trị bảo tồn, tạo sự bền vững lâu dài cho các khu bảo tồn tự nhiên. Giáo dục môi trường trong DLST còn là công cụ quản lý hữu hiệu cho công tác bảo tồn tự nhiên.

• DLST khuyến khích cộng đồng địa phương tham gia và hưởng lợi từ hoạt động du lịch

DLST cải thiện đời sống, tăng thêm lợi ích kinh tế và xã hội cho cộng đồng địa phương trên cơ sở cung cấp về kiến thức kinh nghiệm thực tế để người dân có khả năng tham gia vào quản lý, điều hành và thực hiện hoạt động DLST, người dân địa phương cũng là những người tham gia vào công tác bảo tồn một cách tích cực.

• Cung cấp kinh nghiệm du lịch với chất lượng du lịch cao cho du khách

DLST tập trung vào đáp ứng nhu cầu nhận thức và kinh nghiệm du lịch cho du khách hơn là cung cấp dịch vụ, nhu cầu tiện nghi. Đặc trưng này của DLST đem lại những lợi ích lâu dài cho du khách và có ý nghĩa quyết định phân biệt loại hình DLST với các loại hình du lịch khác.

1.1.3 Nguyên tắc của du lịch sinh thái

DLST là loại hình du lịch dựa vào giá trị tự nhiên, do vậy nguyên tắc hướng tới sự phát triển bền vững là nguyên tắc hàng đầu đối với phát triển DLST. Nguyên tắc này đòi hỏi có những hoạt động giáo dục và diễn giải nhằm nâng cao hiểu biết về môi trường, qua đó tạo ý thức tham gia vào các nỗ lực bảo tồn. Phát triển bền vững DLST cần phải tính đến các yếu tố như mối quan hệ giữa bảo tồn tài nguyên tự nhiên, môi trường với lợi ích kinh tế, đáp ứng được yêu cầu hiện tại mà không làm ảnh hưởng đến nhu cầu của những thế hệ tiếp theo.

Sự tồn tại của DLST gắn liền với môi trường tự nhiên và hệ sinh thái điển hình nên mọi hoạt động DLST phải được quản lý chặt chẽ để giảm thiểu tác động môi trường. Thận trọng trong việc sử dụng nguồn tài nguyên, hỗ trợ bảo tồn và giảm thiểu ô nhiễm.

Phát triển du lịch không làm tổn hại đến nền văn hoá và xã hội địa phương, bản sắc văn hoá cộng đồng được bảo vệ và phát huy. Các giá trị văn hoá bản địa cần được xem xét như là một yếu tố, bộ phận cơ hữu không thể tách rời các giá trị môi trường của hệ sinh thái.

Tạo lợi ích kinh tế lâu dài cho cộng đồng địa phương qua cơ hội việc làm mà cộng đồng địa phương nhận được với vai trò là người làm chủ trong sự phát triển và hoạch định.

Khách du lịch cần được cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác về khu vực đến thăm, đảm bảo tính giáo dục cao, thoả mãn nhu cầu nhận thức và kinh nghiệm du lịch cho du khách.

1.2 Quan hệ giữa du lịch sinh thái với vườn quốc gia Khóa luận: Phát triển du lịch sinh thái vườn quốc gia Pù Mát.

1.2.1 Khái niệm về Vườn quốc gia

Có rất nhiều định nghĩa khác nhau về VQG của các nhà nghiên cứu và quản . Một VQG là một lãnh thổ tương đối rộng lớn trên đất liền hay trên biển mà. Hiệp hội bảo tồn thiên nhiên thế giới đã đưa ra định nghĩa về VQG như sau:

Ở đó có một hay vài hệ sinh thái không bị thay đổi do sự khai thác hoặc chiếm lĩnh của con người. Các loài động-thực vật, các đặc điểm hình thái, địa mạo và nơi cư trú của các loài, hoặc các cảnh quan thiên nhiên đẹp là mối quan tâm cho nghiên cứu khoa học, cho giáo dục và giải trí.

Ở đó có ban quản lý thực hiện các biện pháp ngăn chặn hoặc loại bỏ nhanh chóng sự khai thác hoặc chiếm lĩnh các đặc trưng về sinh thái và cảnh quan.

Ở đó cho phép khách du lịch đến thăm, dưới các điều kiện đặc biệt, cho các mục tiêu nghiên cứu, giáo dục, văn hoá giải trí, và lòng ngưỡng mộ.

Việc thiết lập VQG và các khu bảo tồn nhằm mục tiêu chính trong bảo tồn đa dạng sinh học và tính toàn vẹn lãnh thổ, phục vụ nghiên cứu khoa học và giáo dục, tạo môi trường du lịch. Như vậy VQG là những địa bàn thích hợp cho DLST.

Khả năng hấp dẫn DLST của VQG

VQG và các khu vực cảnh quan tự nhiên hấp dẫn ngày càng được quan tâm trong sử dụng để đầu tư cho phát triển du lịch vì sự phong phú của tự nhiên, đa dạng của hệ sinh thái và cảnh quan đẹp. Chúng được coi là nền tảng cho sự phát triển của DLST và mang lại lợi ích về kinh tế xã hội. Khóa luận: Phát triển du lịch sinh thái vườn quốc gia Pù Mát.

Một trong những yếu tố thúc đẩy việc thành lập VQG chính là tạo cơ hội cho mọi người tham quan, giải trí trong thiên nhiên. Do đó nhiều quốc gia đã quyết định thành lập VQG và khu bảo tồn.

Yếu tố khiến một VQG hoặc một khu tự nhiên trở nên hấp dẫn khách du lịch bao gồm các yếu tố:

• Vị trí ở gần sân bay quốc tế hay trung tâm du lịch lớn.
• Khả năng đến khu vực tham quan thuận lợi.
• Đặc điểm sinh thái tự nhiên: đa dạng, các loài quí hiếm, điển hình, sự hấp dẫn và khả năng để quan sát chúng, sự an toàn khi quan sát.
• Các yếu tố hấp dẫn khác như: bãi biển, sông, hồ, nước với các thiết bị giải trí.
• Mức độ đảm bảo các dịch vụ ăn uống, nơi ở và các dịch vụ khác.
• Mức độ khác biệt với các khu du lịch khác.
• Mức độ gần/xa các diểm du lịch lân cận, sự hấp dẫn của điểm này với du khách, khả năng kết hợp tham quan.

Trong xu hướng du lịch hiện nay, khách du lịch sinh thái thường tìm đến những vùng có đặc điểm tự nhiên và văn hoá khác biệt, những khu tự nhiên chưa được khám phá hoặc mới ở giai đoạn đầu khai thác cho du lịch. Vì vậy, một khu du lịch tự nhiên hay VQG sẽ có nhiều khả năng hấp dẫn khách du lịch khi có nhiều yếu tố trên kết hợp.

Như vậy, tiềm năng du lịch của một VQG có thể bị lu mờ hay được phát huy tuỳ thuộc vào khả năng khai thác, quản lý của các nhà quy hoạch, điều hành du lịch trong việc phối hợp với các nhà quản lý VQG và cộng đồng địa phương. Việc phối hợp không chặt chẽ giữa các bên liên quan sẽ dẫn đến tình trạng phát triển du lịch thiếu sự giám sát quản lý, có thể nảy sinh những tác động tiêu cực tới môi trường của khu tự nhiên và dẫn đến việc phá huỷ chính nguồn tài nguyên mà du lịch phụ thuộc vào.

1.2.2 Lợi ích của du lịch mang lại cho Vườn Quốc Gia

Đối với một VQG hay khu bảo tồn thiên nhiên, song song với công tác bảo tồn, khai thác hoạt động du lịch có thể đem lại một số lợi ích nhất định: Khóa luận: Phát triển du lịch sinh thái vườn quốc gia Pù Mát.

• Tạo điều kiện, động lực quan trọng trong việc thiết lập và bảo vệ các VQG, lợi ích hai chiều giữa hoạt động du lịch với công tác bảo tồn trong các VQG được hình thành khi du lịch hoạt động.
• Các nguồn thu từ du lịch có khả năng tạo một cơ chế hạch toán tài chính cho VQG, trong đó có cả việc duy trì bảo tồn các hệ sinh thái và nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch.
• Du lịch tạo cơ hội cho du khách được tham quan, tiếp xúc và nâng cao hiểu biết về môi trường thiên nhiên, từ đó có được những nhận thức tích cực trong việc bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường.
• Thúc đẩy sự phát triển các khu vực lân cận nhờ sản phẩm phục vụ du lịch.
• Khuyến khích mở rộng những vùng đất giáp ranh, tạo điều kiện duy trì độ che phủ thực vật, tăng cường bảo vệ môi trường.
• Cải thiện đời sống của dân cư địa phương nhờ sự tham gia của họ vào hoạt động du lịch, giảm sức ép đối với môi trường.

1.2.3 Tác động tiêu cực nảy sinh từ du lịch ở các Vườn Quốc Gia

Khi hoạt động du lịch được khai thác ở các VQG bên cạnh những lợi ích mà hoạt động du lịch mang lại, hoạt động này cũng làm nảy sinh những tác động tiêu cực một cách trực tiếp hay gián tiếp. Những tác động trực tiếp gây ra bởi hoạt động tham quan của du khách, những tác động gián tiếp lại nảy sinh từ các cơ sở dịch vụ hỗ trợ, dịch vụ liên quan đến hoạt động du lịch.

Những tác động tiêu cực này bao gồm:

• Tác động vào cấu trúc địa chất, đá… do hoạt động leo núi, thăm hang động, thu lượm mẫu đá… làm kỉ niệm của du khách.
• Tác động lên thổ nhưỡng: gây ra do hoạt động đi bộ, cắm trại, bãi đỗ xe, dã ngoại… gây ảnh hưởng đến môi trường và điều kiện sống của sinh vật.
• Tác động vào nguồn tài nguyên nước: tập trung số đông du khách cùng với các hoạt động sinh hoạt của du khách làm ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng nguồn nước. Việc xử lý chất thải không triệt để và hợp lý sẽ làm tăng nguy cơ giảm chất lượng nguồn nước của khu du lịch và các vùng lân cận.
• Tác động lên hệ thực vật: hoạt động du lịch, giải trí, có thể tạo ra tác động đến hệ thực vật như bẻ cành, ngắt lá, hoa… giẫm đạp, thải khí từ phương tiện giao thông, bãi đỗ xe, các công trình dịch vụ…
• Tác động lên động vật: hoạt động tham quan, tiếng ồn của khách, của phương tiện giao thông khiến động vật hoảng sợ, thay đổi diễn biến sinh hoạt và địa bàn cư trú sinh sống của chúng. Việc thải rác bừa bãi có thể gây ra dịch bệnh cho động vật hoang dã. Nhu cầu thưởng thức các món ăn từ động vật hoang dã của du khách, dẫn đến hoạt động săn bắn, buôn bán, làm giảm đáng kể số lượng quần thể động vật, thay đổi cấu trúc hệ sinh thái ban đầu.

1.3 Yêu cầu của du lịch sinh thái tại vườn quốc gia Khóa luận: Phát triển du lịch sinh thái vườn quốc gia Pù Mát.

1.3.1 Dựa trên cơ sở hệ sinh thái điển hình

DLST được hình thành và phát triển trên cơ sở đầu tiên là sự tồn tại của các hệ sinh thái tự nhiên điển hình với tính đa dạng sinh học cao, bao gồm cả các yếu tố văn hoá-xã hội bản địa. Điều này giải thích tại sao hoạt động DLST thường chỉ phát triển ở các khu bảo tồn tự nhiên (natural reserrve). Các VQG là nơi có những yếu tố tự nhiên đặc trưng, cảnh quan hấp dẫn, nơi còn tồn tại những khu rừng với tính đa dạng sinh học cao và cuộc sống hoang dã. Tuy nhiên điều này không loại trừ các yếu tố văn hoá-bản địa. Chính vì thế, VQG chính là những địa bàn phù hợp để phát triển DLST.

1.3.2 Sử dụng lãnh thổ phù hợp với bảo tồn

DLST loại hình du lịch luôn gắn với bảo tồn, thách thức đặt ra trong phát triển DLST là làm sao vừa đảm bảo chất lượng du lịch vừa hạn chế những tác động có hại đối với môi trường. Vì vậy, để đạt được mức độ sử dụng tài nguyên hợp lý, DLST chỉ được hoạt động trong những khu vực cho phép và cần được quy hoạch trên cơ sở khoanh vùng sử dụng lãnh thổ du lịch và quản lý khách phù hợp.

Khoanh vùng sử dụng

Các vùng được phân chia trong VQG với những đặc trưng về nguồn tài nguyên và mục đích sử dụng phù hợp:

• Vùng bảo vệ các nguồn tài nguyên cơ bản (đặc hữu): khu vực này được coi là vùng hạt nhân về tài nguyên, môi trường và được bảo vệ nghiêm ngặt, không có hoạt động du lịch.
• Vùng tự nhiên hoang dã: sử dụng ở mức độ thấp cho hoạt động du lịch, đó là các đường mòn đi bộ, đi thuyền nhỏ bằng đường sông, suối.
• Vùng dành cho các hoạt động giải trí mở rộng: ở đây có các tuyến tham quan bằng ô tô đến những điểm hấp dẫn về tự nhiên và văn hoá. Khóa luận: Phát triển du lịch sinh thái vườn quốc gia Pù Mát.
• Vùng dành cho các dịch vụ du lịch của cộng đồng: đây là khu vực thường nằm lân cận khu hành chính, cổng VQG hay ranh giới với vùng đệm.

Quản lý khách phù hợp trên cơ sở sức chứa du lịch

Khái niệm sức chứa du lịch: theo tổ chức du lịch thế giới WTO, sức chứa du lịch là khả năng của một điểm du lịch có thể đáp ứng ở mức độ cao cho du khách và gây tác hại cho nguồn tài nguyên ở mức độ có thể chấp nhận được.

Theo khái niệm trên thì việc tham quan đối với một điểm du lịch cũng có những giới hạn nhất định, tức là với lượng khách vừa đủ và những tác hại đến nguồn tài nguyên là có thể chấp nhận được. Sự không tôn trọng giới hạn cho phép lượng khách, sẽ làm giảm mức độ hài lòng của khách đối với điểm du lịch hoặc gây tác động xấu đến môi trường tự nhiên, văn hoá xã hội của khu vực.

Sức chứa du lịch: bao gồm nhiều yếu tố thành phần như yếu tố vật lý, sinh học, tâm lý, xã hội, kinh tế. Mức độ quan trọng và sự liên kết các yếu tố với sức chứa du lịch không như nhau, các yếu tố phụ thuộc vào điều kiện, hoàn cảnh, không gian và thời gian cụ thể. Mỗi yếu tố hình thành các loại hình sức chứa khác nhau.

Sức chứa sinh học: sức chứa sinh học của một điểm du lịch có thể được hiểu là lượng khách tối đa có thể có mặt tại điểm du lịch đó trong một đơn vị thời gian nhất định song không làm mất đi sự cân bằng sinh thái vốn có. Điều này có ý nghĩa là sau một thời gian, tài nguyên thiên nhiên của điểm du lịch đó có thể tự phục hồi được tình trạng ban đầu mà không cần sự hỗ trợ của con người.

Sức chứa tâm lý: là mức độ hài lòng, mức độ thoải mái của du khách, của người địa phương trong chuyến du lịch. Những yếu tố gây sức ép đối với tâm lý của khách là môi trường văn hoá, xã hội, chất lượng dịch vụ và thái độ ứng xử của người dân địa phương.

Sức chứa kinh tế: là khả năng của khu du lịch có thể đáp ứng các nhu cầu về kinh tế của du khách tại địa phương.

Một số công thức tính sức chứa: Sức chứa tự nhiên (PPC):

Mục đích của việc tính sức chứa tự nhiên là xác định số khách tối đa mà điểm du lịch có thể đáp ứng được. Để tính sức chứa này cần xác định tiêu chí và dữ liệu được sử dụng là diện tích của điểm du lịch, tiêu chuẩn cho một đơn vị sử dụng và hệ số quay vòng.

• PPC = (S.Rf) :a
• S : diện tích dành cho du lịch
• Rf : hệ số xoay vòng

a: tiêu chuẩn cho một đơn vị sử dụng Khóa luận: Phát triển du lịch sinh thái vườn quốc gia Pù Mát.

Diện tích dành cho du lịch phụ thuộc vào điều kiện cụ thể của điểm tham quan như đặc điểm về tự nhiên (độ dốc, địa hình, điều kiện thời tiết, thời điểm tham quan…), tính nhạy cảm của tự nhiên (nơi sinh sống của loài động vật quí hiếm, đặc hữu), yêu cầu an toàn cho hướng dẫn viên (khả năng bao quát của hướng dẫn viên trong điều kiện địa hình cụ thể), và mức độ an toàn của khách.

Tiêu chuẩn của một đơn vị sử dụng là thể tích, diện tích hay độ dài của không gian cần thiết cho một đơn vị sử dụng. Đơn vị sử dụng có thể là một khách du lịch, một đoàn khách hay một phương tiện vận chuyển khách du lịch. Ví dụ không gian cho một khách du lịch tại bãi biển có thể từ 5-20m, không gian tối ưu cho một người trong di chuyển (tuyến du lịch) trong điều kiện hành trình có thể từ 1-2m. Đối với các tuyến đường mòn tự nhiên hạn chế không gian được qui định bởi qui mô nhóm tham quan và khoảng cách giữa các nhóm (khoảng cách tối thiểu giữa các đoàn tham quan từ 100-200m).

Hệ số quay vòng phụ thuộc vào thời lượng cho một chuyến tham quan. Giá trị này phụ thuộc vào mật độ điểm tham quan, độ hấp dẫn sinh thái của các điểm du lịch, độ dài tuyến tham quan, độ phức tạp của địa hình. Thời gian cho phép tham quan phụ thuộc vào độ dài ngày và khoảng cách giữa các trạm nghỉ qua đêm được hoạch định.

Sức chứa thực tế (RRC)

Do bị chi phối bởi nhiều nhân tố như điều kiện môi trường (tự nhiên, xã hội), hoàn cảnh thực tế trong thời gian có hoạt động du lịch (tình hình kinh tế, chính trị, xã hội, thời tiết…) nên số khách tối đa có thể sẽ thấp hơn số khách tính theo PPC. Sức chứa thực tế được dùng để thay thế cho sức chứa tự nhiên PPC.

• RRC = PPC – Cfi
• Cfi là các biến điều chỉnh, các biến điều chỉnh này có liên quan chặt chẽ tới các đặc điểm và các điều kiện cụ thể, không cố định trong không gian và thời gian nào.
• Sức chứa tối ưu (EEC) Khóa luận: Phát triển du lịch sinh thái vườn quốc gia Pù Mát.
• Sức chứa tối ưu nói lên số lượng khách tối đa được phục vụ một cách tốt nhất và đem lại sự hài lòng về chất lượng phục vụ.
• EEC = P.RRC
• P : hệ số khai thác tối ưu
• Hệ số thể hiện mức độ đảm bảo yêu càu về quản lý, phục vụ của cơ sở du lịch.

Như vậy có thể coi sức chứa du lịch của một lãnh thổ là một đại lượng rất khó định lượng, không thể có những giá trị cố định hay tiêu chuẩn cụ thể về sức chứa du lịch. Do đó, việc xác định sức chứa du lịch luôn cần được nghiên cứu, tính toán phù hợp với mục tiêu quản lý và điều kiện tài nguyên nhằm hạn chế lượng khách với mức độ cho phép.

1.3.3 Đảm bảo tính giáo dục

Việc chủ động giáo dục gắn liền với bảo tồn có vai trò to lớn, tạo nên sự bền vững cho DLST. Quá trình giáo dục, đào tạo cần sự tham gia của các nhà quản lý, điều hành, hướng dẫn viên và cả bản thân khách du lịch nhằm làm giàu kinh nghiệm cho du khách và khuyến khích những hoạt động thực tiễn có ích đối với môi trường.

Yêu cầu giáo dục trong DLST được đáp ứng thông qua một hệ thống thông tin đầy đủ và chính xác cho khách khi đến tham quan. Đó là các ấn phẩm về VQG với các thông tin hường dẫn và nội quy tham quan, những thông tin này nhất thiết phải được truyền đạt tới từng du khách thông qua vai trò của hướng dẫn viên và các phương tiện truyền tải thông tin trên tuyến, điểm tham quan.

Quá trình giáo dục cần có sự chủ động tham gia của các nhà quản lý, điều hành, hướng dẫn viên và bản thân khách du lịch. Trong đó, hướng dẫn viên có vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao tính giáo dục và thuyết minh môi trường cũng như làm tăng tính hấp dẫn cho điểm tham quan. Hướng dẫn viên DLST không những cần có trình độ nghiệp vụ du lịch, mà còn cần phải có kiến thức về môi trường để đáp ứng nhu cầu tìm hiểu nâng cao hiểu biết cho du khách.

1.4 Các quan điểm và phương pháp nghiên cứu Khóa luận: Phát triển du lịch sinh thái vườn quốc gia Pù Mát.

1.4.1 Các quan điểm nghiên cứu

• Quan điểm DLST

DLST đúng hơn là một triết lý, là những hoạt động và nguyên tắc mà nếu không được hiểu đúng, nó sẽ làm thay đổi phương thức đi du lịch. Vận dụng quan điểm này vào đề tài, không nên nhìn nhận DLST như một loại hình du lịch thông thường mà là một định hướng trong hoạt động du lịch. Sẽ không tồn tại một tuyến DLST hay một khu DLST cụ thể, vì DLST hay phi DLST hoàn toàn phụ thuộc vào hoạt động thực tiễn của con người. Nếu hoạt động đó là bảo vệ môi trường, đóng góp cho công tác bảo tồn thì nó sẽ được coi là đang đi theo hướng DLST. Một khách du lịch tham gia vaò một “tua DLST” không có nghĩa người đó đương nhiên là một khách DLST.

• Quan điểm hệ thống

Tất cả các yếu tố tự nhiên, kinh tế-xã hội đều nằm trong một hệ thống. Xét trên góc độ kinh tế, DLST là một sản phẩm kinh doanh nên phải có sức hấp dẫn khách du lịch, mang lại lợi ích cho những người cùng kinh doanh nó – các công ty du lịch, vườn quốc gia và cộng đồng địa phương. Các dự án DLST nên phù hợp với chiến lược phát triển tổng thể của địa phương, vùng hay quốc gia. Trên phương diện bảo tồn, DLST là một công cụ và cần được kết hợp với các công cụ khác, ví dụ như giao khoán đất rừng cho cộng đồng địa phương, thuê lao động địa phương vào làm việc cho VQG, KBTTN, các trung tâm cứu hộ,… Hỗ trợ cộng đồng địa phương phát triển một số ngành nghề có triển vọng cũng là một công cụ hữu ích của bảo tồn.

• Quan điểm tổng hợp lãnh thổ Khóa luận: Phát triển du lịch sinh thái vườn quốc gia Pù Mát.

Tất cả mọi hoạt động không thể tách rời một lãnh thổ cụ thể. Theo E.A.Kotliarov (1978), thể tổng hợp lãnh thổ du lịch là sự kết hợp giữa các cơ sở du lịch với các cơ sở thuộc kết cấu hạ tầng, được liên kết với nhau bằng mối liên hệ kinh tế, sản xuất và sử dụng chung vị trí địa lí, các nguồn tài nguyên thiên nhiên và kinh tế của lãnh thổ. Theo quan điểm này thì lãnh thổ du lịch được tổ chức là một hệ thống liên kết không gian của các đối tượng du lịch trên cơ sở các nguồn tài nguyên, các dịch vụ du lịch. Quan điểm này được áp dụng trong việc phân tích các tiềm năng cho hoạt động phát triển du lịch của VQG Pù Mát trong mối quan hệ tổng hợp các yếu tố. Quan điểm này cũng luôn được chú trọng khi đánh giá các hoạt động du lịch và vấn đề bảo tồn môi trường tự nhiên.

• Quan điểm kinh tế sinh thái:

Một trong những vấn đề quan trọng của du lịch nói chung và DLST nói riêng là bảo vệ tài nguyên du lịch tự nhiên và đem lại lợi ích cộng đồng cho địa phương. Vì vậy, việc phát triển du lịch nhằm mục tiêu hiệu quả kinh tế phải đi đôi với bảo vệ môi trường du lịch là hai mặt không thể tách rời của chính sách kinh tế sinh thái toàn vẹn. Vận dụng quan điểm này, tính toàn vẹn lãnh thổ của hệ sinh thái phải được coi trọng, trong đó các tác động của hoạt động du lịch đến khả năng chịu đựng của hệ sinh thái cần phải được tính đến, đảm bảo sự phát triển của DLST trên cơ sở có hiệu quả về kinh tế và bảo tồn môi trường tự nhiên một cách bền vững.

• Quan điểm lịch sử

Nghiên cứu quá khứ để có được những đánh giá đúng đắn hiện tại, phân tích nguồn gốc phát sinh, phát triển là cơ sở đưa ra các dự báo về xu hướng phát triển. Quan điểm này được vận dụng trong quá trình phân tích các giai đoạn chủ yếu của quá trình hình thành, phát triển hệ thống du lịch, các phân hệ cũng như xu hướng phát triển của hệ thống lãnh thổ.

1.4.2 Các phương pháp nghiên cứu Khóa luận: Phát triển du lịch sinh thái vườn quốc gia Pù Mát.

• Khảo sát thực địa, thu thập tài liệu:

Phương pháp này giúp chúng ta có thể quan sát cảnh quan tự nhiên, cơ sở hạ tầng (nhà cửa, công trình, đường giao thông) và tìm hiểu văn hoá bản địa; tiếp xúc với Ban quản lý VQG, các phòng, ban của huyện, tỉnh và người dân địa phương để thu thập được những nguồn tư liệu cần thiết và cập nhật.

• Phương pháp thống kê và phân tích tài liệu:

Phương pháp thống kê không chỉ được áp dụng trong giai đoạn nghiên cứu sơ bộ, thu thập các tài liệu, các bài báo, các báo cáo đã có về khu vực…, mà còn sử dụng trong quá trình phân tích chọn lọc, xử lí các số liệu phục vụ cho mục đích nghiên cứu. Những tài liệu thông tin luôn được bổ sung, cập nhật, đảm bảo cơ sở cho việc xử lý, phân tích, đánh giá các vấn đề cho nội dung nghiên cứu.

• Phương pháp phân tích tổng hợp:

Phương pháp này được áp dụng thông qua việc tổ hợp các nguồn tài liệu, số liệu, các kết quả điều tra xã hội học cùng các khảo sát thực tế, phân tích để thấy được tiềm năng, thực lực phát triển du lịch và thấy được mức độ phức tạp của lãnh thổ.

• Phương pháp điều tra xã hội học:

Phỏng vấn bằng bảng hỏi các đối tượng: người dân địa phương, khách du lịch quốc tế, khách du lịch nội địa.

Thực hiện phương pháp này là một quá trình với việc tiến hành hàng loạt các công việc khác nhau, song có liên quan và hỗ trợ cho nhau bao gồm các bước:

• Khảo sát, xác định các đối tượng và nội dung cần điều tra; đề tài thực hiện điều tra hai đối tượng chính: khách du lịch và người dân địa phương để nắm bắt được các thông tin về cung và cầu du lịch.
• Lưạ chọn phương pháp điều tra: phương pháp này có ba cách tiếp cận cơ bản: (1) phỏng vấn thông qua trao đổi, chuyện trò; (2) phỏng vấn trên cơ sở phác thảo các ý tưởng cơ bản; (3) phỏng vấn bằng các phiếu điều tra với hệ thống các câu hỏi lựa chọn và câu hỏi mở. Khóa luận: Phát triển du lịch sinh thái vườn quốc gia Pù Mát.

Kết luận chương 1

DLST được chấp nhận trên phạm vi quốc tế với những ý tưởng phát triển bền vững. DLST được xây dựng và phát triển trên cơ sở sự đa dạng của những khu vực tự nhiên hấp dẫn. Bên cạnh những lợi ích thông thường của du lịch nói chung là góp phần cải thiện kinh tế địa phương, DLST còn góp phần nâng cao nhận thức, hỗ trợ bảo tồn những giá trị của hệ sinh thái tự nhiên và nhân văn.

Tuy vậy, DLST không phải là “liều thuốc bách bệnh” cho tất cả những vấn đề đang tồn tại của ngành du lịch. DLST là loại hình du lịch hướng tới mục tiêu bền vững. Để đạt được mục tiêu này, DLST phải đảm bảo cân bằng giữa các mục tiêu về kinh tế, môi trường và xã hội với các giá trị tài nguyên và giá trị đạo đức.

Chức năng giáo dục môi trường cũng cần được đảm bảo trong DLST, bên cạnh tăng cường nhận thức về DLST cho mọi người, hoạt động quản lý DLST cũng cần được chú trọng nhằm đảm bảo lợi ích cho ngành du lịch, cho địa phương, giảm thiểu các tác động tiêu cực của du lịch đối với hệ sinh thái và cộng đồng địa phương.

Hệ thống VQG ở Việt Nam là những khu vực có nguồn tài nguyên phong phú, đa dạng và hấp dẫn khách DLST. Tuy nhiên, phụ thuộc vào các điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội cụ thể của từng VQG, tiềm năng DLST của chúng không như nhau. Riêng ở VQG Pù Mát, còn rất nhiều mâu thuẫn khi phát triển DLST ở khu vực này. Chính vì thế, để phát triển DLST tại VQG Pù Mát, khoá luận tập trung vào tiềm năng và hiện trạng hoạt động du lịch, từ đó đánh giá chúng dưới góc độ DLST ở chương 2, 3 và 4 của khoá luận. Khóa luận: Phát triển du lịch sinh thái vườn quốc gia Pù Mát.

XEM THÊM NỘI DUNG TIẾP THEO TẠI ĐÂY:

===>>> Khóa luận: Tiềm năng phát triển du lịch tại vườn quốc gia Pù Mát

Viethue

Dịch Vụ Viết Luận Văn Thạc Sĩ 24/7 Chuyên cung cấp dịch vụ làm luận văn thạc sĩ, báo cáo tốt nghiệp, khóa luận tốt nghiệp, chuyên đề tốt nghiệp và Làm Tiểu Luận Môn luôn luôn uy tín hàng đầu. Dịch Vụ Viết Luận Văn 24/7 luôn đặt lợi ích của các bạn học viên là ưu tiên hàng đầu. Rất mong được hỗ trợ các bạn học viên khi làm bài tốt nghiệp. Hãy liên hệ ngay Dịch Vụ Viết Luận Văn qua Website:  https://vietthuethacsi.com/ – Hoặc Gmail: dicvuluanvanthacsi@gmail.com